«نوسازی و اصلاح دینی ازدیدگاه سید جمال اسد آبادی»

سید جمال اسد آبادی (1897-1838م/1314-1254 ه.ق) ‘ یکی از برجسته ترین مصلحین مسلمان و از بانیان اصلی تفکر نوسازی جوامع شرقی ومسلمان در دوره معاصر‘ ضمن اینکه اندیشه های سیاسی و آرای اصلاحی اش ریشه درآراء و اندیشه های حکما و متفکران مسلمان قرون گذشته داشت‘ عمیقا متأثر از اوضاع و شرایط حاکم بر جوامع مسلمان و جهان اسلام در قرن 19م/13 ه.ق بود. این جوامع به علل فراوانی در اوج انحطاط و عقب ماندگی و در همان حال در معرض هجوم تمدن جدید غربی و استعمار اروپاییان بودند و با ضعف و رخوت تمام‘ در عین تغییر تدریجی بافت سنتی شان‘ در شرف انحلال و ادغام در نظام جهانی سرمایه داری پیشرفته بودند. اوضاعی که در حال حاضر نیز به نحوی عمیق تر و وسیع تر برقرار می باشد. به همین دلیل تجزیه و تحلیل آرای اسد آبادی همچنان مناسبت و تازگی خود را دارد؛ به ویژه که ‘ با وجود نوشته های فراوان درباره وی ‘ درخصوص اندیشه های او آنهم در زمینه نوسازی واصلاح دینی کمتر سخن به میان آمده است.